Autor: mklzabalza
Mapa kontzeptualak
SOFTWARE LIBREA
GLOSTER
Soinugintza
irrati-iragarkia-Soinuaren edizioa
Soinuaren ediziorako programa asko badago, erabiltzeko oso erraza den eta lizentzia librea duen Audacity programa erabiliko dugu.
Honatx, euskaraz egindako manuala baduzue.
Oharra:
Kontutan izan behar da beti, musikak egileak dituela eta beraien eskubideak ezin direla urratu. Saioetan musika txertatzeko bi aukera daude:
- Egileen eta Editoreen elkarteari (SGAE) honen berri eman eta kuota ordaindu, irratiek egiten duten bezala.
- Erabiltzeko eskubidea ematen duen musika erabiltzea.
adibidez: www.jameldo.com/es
Efektuak eta soinuak
Zenbait motako gidoietan ipuinak, irratsaioak, iragarkiak….eta abarretan eguneroko bizitzako soinuak txertatzean saioak emoizio puntu hobea lortzen du. Holako soinuen grabazioak biltzen dituzten biltokiak badaude. Gainera fitxatei hauek libreki erabili ahal dira
Soinu-biltokiak
http://bancoimagenes.isftic.mepsyd.es/
http://efectos-de-sonido.anuncios-radio.com/gratis/index.php
http://efectos-de-sonido.anuncios-radio.com/gratis/
http://www.findsounds.com
http://www.a1freesoundeffects.com/noflash.htm
http://www.sound-efects.com/
http://www.sounddogs.com
http://www.moviesoundscentral.com
http://www.wavcentral.com
http://www.wavplanet.com
IRAGARKIAK.IRRATSAIOA
BLOGAK
GOOGLE MAPS irudiak blogean
Nola txertatu google-maps irudiak.
Beheko adibidea kode honi dagokio:
BIDEOA bloggean jarri:
Bideoak partekatzeko gune bate erabiliko dugu adibidez http://www.youtube.com .Lotura bat egin behar badugu bideoaren <embed> kodea erabiliko dugu, kode hau gure blog-ean txertatuz.Frogatu esazu:
AUDIOA bloglean jarri:
Gure audio-ren bat txertatu behar badugu http://www.goear.com edo soinua partekatzeko beste gune batera igo beharko dugu.Lotura dibidea:
kortatu
AURKEZPENAK blogean txertatu:
Aurkezpenak blog-ean ikusi ahal izateko, lehenengo sareko espazioren batera igo behar dira, gero bertatik blog-era lortura izateko.
WordPress-ekin erabiliko dugun espazioa lotura honetan duzu:
Gurea edo beste erabiltzaile baten aurkezpena gure blog-ean txertatu
Eta nola egin dezakezu WordPress-eko post batean Slideshare espazioan dagoen aurkezpen bat txertatzeko?
Hona hemen pausuak:
- Sartu http://www.slideshare.net web orrian, eta idatzi bilatu nahi duzun hitza edo esaldia, Search hitzaren aurreko laukizuzenean eta sakatu Search botoia.
- Diapositibaren imajina txikian agertzen da. Egin klik bere gainean. Diapositibaren tamaina handitzen da eta informazio gehiago agertzen da.
- Joan bere azpian ikustenden Post to WordPress botoira eta egin klik. Konturatu zaitez beherago bi laukizuzen agertzen direla, horietariko bat hautatuta.
- Besterik gabe, kopia ezazu (Ctrl + C)
- Orain joan zaitez zure WordPress-eko post-era eta, aurkezpena agertzea nahi duzun tokian egin klik eta itsatsi (Ctrl + V)
- Gorde (publikatu) zure post-a.
- Orain, zure blog-ean ikus dezakezu aurkezpen hura, post baten barnean.
Hona emen aurkezpen baten adibidea:
KATEGORIAK sortu eta gestionatu
POST bat sortu
KOMENTARIO bat idatzi
ORRIALDEAK sortu
COPYRIGHT ETA CREATIVE COMMONS
COPYRIGHT ETA CREATIVE COMMONS
Argazki eta testu guztiek dauzkate berekin egile eskubideak, eta sortzaileak, berriz, copyright delakoak babesten ditu. Egileak ez badu kontrakorik esaten, hura izango da bere lanen jabe bakarra bizi den arte.
Sortzaileak aukera du copyright horri uko egitea eta bere lana erabilera publikoaren esku uzteko. Copyleft baimenak. Horien bitartez, egileak baldintza sorta bat jar dezake eta bere lana nola erabiltzea nahi duen zehaztu dezake. Copyleft baimenik ezagunena Creative Commons da. Baimen mota hori duten lanak (CC siglak eraman ohi dituzte).
Egile eskubideak eta Internet
Interneteko edukien erabilera baimena errespetatzea komeni da ezusteko txarrik ez hartzeko-
Internauta batek irudi polita ikusi du Interneten eta egila nor den begiratu gabe kopiatu du ordenagailuan. Egun batean blog bat irekitzea pentsatu du, eta irudi hori jarri du blogaren ikur moduan. Blog txukuna egin du, nonbait, eta ezagun bihurtu da jendearen artean. Egun batez, ordea, ezustean mezu elektroniko bat jaso du gure blogariak; irudi politaren jabeak idatzi dio, ez oso pozik, itxuraz. Irudia berea dela jakinarazi dio, eta kentzeko eskatu dio, auzitara eramango duela bestela. Blogaria ataka estuan dabil orain: jendeak irudi horrekin ezagutu du bloga, eta kentzen badu, ikur nagusietako bat galduko du. Kentzen ez badu, ordea, auzitara eraman dezakete legea hausteagatik, edo isun handia ordainarazi…
Bere garaian arreta gutxi jarri zion argazkiaren baimenari, eta orain buruhausteak! Argiago jokatu izan balu, agian ohartuko zen aski zuela argazkiaren ondoan egilearen izena jarrita, askotan baldintza hori baino ez baitiote jartzen besteren eduki kulturalak erabili nahi dituenari.
Egoera hori guk asmatua da, baina gero eta sarriago gertatzen dira halakoak on line sortzen ari diren komunikabideetan. Hasierako garaietan, ohikoa izaten zen besteren irudi eta testuak kezka handirik gabe erabiltzea. Asmoa ez zen izaten beste egile baten obraren jabe egitea, baina egiaz, horixe egiten ari ziren, eta hori legez kanpokoa da.
Kultura eskuratu daiteke, baina ez nahi bezala erabili
Denborarekin, egileak jabetu dira eskubide batzuk dituztela beren lanen gainean (webgune batean argazki, abesti edo bideoa argitaratzen duen edonor da egile). Asko trebatu dira teknologia kontuetan, eta orain jakin dezakete norbait haien sorkuntza lanak erabiltzen ari ote den baimenik gabe edo baimen arauak bete gabe. Horregatik, egun, arriskutsu samarra da besteren edukiak desegoki erabiltzea.
Interneteko kultura jende askoren eskura dago, baina horrek ez du esan nahi inolako kontrolik ez dagoela eta nahi bezala erabil daitekeela. Gauza batzuk erabili ahal izateko, baldintza jakinak errespetatu behar dira nahitaez, eta beste gauza asko, ezin dira erabili. Oso garrantzitsua da hori gogoan hartzea, eta eduki bakoitzak zer baimen mota duen ongi begiratzea, bestela mezu elektronikoren bat jaso dezakegu ezustean…
‘Copyright’ eta ‘Creative Commons’
Argazki eta testu guztiek dauzkate berekin egile eskubideak, eta sortzaileak, berriz, copyright delakoak babesten ditu. Egileak ez badu kontrakorik esaten, hura izango da bere lanen jabe bakarra bizi den arte, eta hil eta hurrengo 70 urteetan ere bai. Zer esan nahi du horrek? Hauxe: soilik egileak eta haren oinordekoek egin ditzake lanaren kopiak, haiek soilik erreproduzitu dezakete, interpretatu, hari lotutako lanak sortu edo publikoki aurkeztu. Erabili nahi duen orok baimena eskatu beharra dauka.
Sortzaileak aukera du copyright horri uko egiteko eta bere lana erabilera publikoaren esku uzteko. Copyleft baimenik ezagunena Creative Commons da. Baimen mota hori duten lanak (CC siglak eraman ohi dituzte) kopiatu eta zabaldu daitezke, baina egileak jarri dituen ohar eta mugei jarraitu behar zaie beti (atributu edo ezaugarriak deitzen zaie). Honako hauek izan daitezke:
- ‘Attribution’ (Aitortu): lanaren egilea nor den esatera behartzen du.
- ‘Noncommercial’ (Ez merkataritzarako): kopiatzen duenak ezin du etekin ekonomikorik atera.
- ‘No Derivative Works’ (Lan eratorririk gabe): inolako aldaketarik gabe zabaldu behar da lana (argazkia erabil dezakezu baina ezin collage batean erabili, adibidez).
- ‘Share Alike’ (Berdin partekatu): lan horri lotuta sortzen diren guztiek jatorrizkoak bezalako baimena eduki behar dute (adibidez, galarazita dago CC baimena duen argazki bat copyright duen liburu batean argitaratzea).
Ezaugarri hauetatik bat bakarra har dezake egileak, edo batzuk,eta berak nahi duen baimen mota sortu. Musika talde batek, adibidez, erabaki dezake nornahik kopiatu ahal izango dituela haien abestiak, baldin eta egileen izena jartzen badu (Attribution) eta inork dirurik irabazten ez badu (Noncommercial). Eta taldeak ez balu nahi izango DJ batek abestiak beste batzuekin nahastea, orduan No Derivative Works ezaugarria jarriko luke. Oso erraza da baimen mota bat aukeratu eta ezartzea, eta inprimaki bat betetzea besterik ez da.
Copyleft eskubideak deskribatzen dituzten ikono batzuk:
SEGURTASUN KOPIAK
Ordenagailuaren informazioa kaltetua suerta daiteke birus bat gure ordenagailuan sartzen bada edo edozein istripu daukagula gure ordenagailuarekin. Gure informazioaren kopia bat leku seguru batean izatea ezinbestekoa da. Segurtasun kopia eguneratuak izatea ezinbestekoa da.
Segurtasun kopiak egiteko tresna ezberdinak erabili ditzazkegu.
Beste aukera bat da on-line tresnak erabiltzea (google doocs modukoak) gure dokumentuak sortu eta kudeatzeko.(Honela gure informazioa internet zerbitzari batean gordeta egongo da).
KLONAZIOA – LIVE CD-AK
Ordenagailu baten irudia:Ordenagailu baten kopia zehatza egitea da.Hamaika ordenagailuren instalazioa egin behar badugu interesgarria izan daiteke CD edo USB batean ordenagailuaren irudia egitea eta beste batzuetan klonatzea.
Clonezilla – Live programarekin diskoaren irudiak eta partizioak egin ditzazkegu.
ZERIKUSIA DAUKATE: Live CD Partizioak klonatzea Gparted Partizioa http://www.clonezilla.org/.
Bloga Informazioa partekatzen 